De impact van reuma wordt nog steeds fors onderschat. Neem eenzaamheid: meer dan de helft van de mensen met reuma voelt zich eenzaam, onder andere door onbegrip en beperkingen in het dagelijks leven. Hoe kun je zelf de barrière openbreken? En wat als angst je tegenhoudt?

Meer dan de helft van de mensen met een reumatische aandoening voelt zich eenzaam, blijkt uit onderzoek. De oorzaken? Bijvoorbeeld het feit dat je (soms) niet kunt meekomen in het dagelijks leven, afspraken moet afzeggen. De wereld raast door, maar jij haakt af. Dat geeft een eenzaam gevoel. De eenzaamheid kan vervelende gevolgen hebben. We duiken in het thema eenzaamheid en geven tips die je helpen je vrijer en minder eenzaam te voelen.

Eenzaamheid stoppen is een grote stap

Eenzaamheid kun je splitsen in twee soorten: emotionele eenzaamheid en sociale eenzaamheid. De eerste vorm ontstaat bij het ontbreken van een hechte, emotionele band met anderen. Je hebt wel contacten, maar de kwaliteit van die contacten is minder dan je zou willen. Sociale eenzaamheid is het daadwerkelijke gemis aan relaties in je omgeving, van collega’s tot vrienden.
Niemand geeft graag toe dat hij of zij eenzaam is, maar dat is wel de eerste stap om het eenzame gevoel te doorbreken. Praat erover met mensen die je kent of maak een afspraak met de huisarts of een professional. Om eenzaamheid te doorbreken is het vooral belangrijk dat je werkt met gerichte opdrachten, waarmee weer je duurzame relaties kunt opbouwen. Hoe moeilijk dat ook is, je komt alleen uit de eenzaamheid als je zelf contact zoekt en het duidelijk aangeeft als je bijvoorbeeld onbegrip voelt of je ergens niet heen kunt vanwege pijn.

Angst voor onbegrip maakt eenzaamheid groter

Een eenzaam gevoel komt altijd ergens vandaan. Bij mensen met reuma heeft het vaak te maken met een gevoel van onbegrip, minderwaardigheid of je buitengesloten voelen. Angst om deze gevoelens nogmaals te ervaren, kunnen je belemmeren om de eenzaamheid te doorbreken. Herkenbaar? Probeer dan eerst de angst te doorbreken voordat je met je eenzaamheid begint. Dat is lastig, maar deze handvatten bieden hulp:

• Word bewust van negatieve (automatische) gedachten en gevoelens. Gedachten als ‘het lukt me vast niet’, ‘de vorige keer ging het ook mis’ en lichamelijke klachten als buikpijn en zweten zijn signalen van angst.
• Vervang negatieve gedachten door positieve gedachten. Negatieve gedachten veroorzaken het falen en rechtvaardigen de gedachten daarmee. Om deze vicieuze cirkel te doorbreken, is het belangrijk om negatieve gedachten te vervangen door positieve gedachten. Cognitieve gedragstherapie kan hierbij helpen.
• Train je waarnemingsvermogen en leer om angst te kunnen registreren: op welke spieren en verschijnselen moet je je focussen?  Las een rustpauze in en schrijf op welke mogelijkheden je hebt om jouw angst te verlagen. Bijvoorbeeld goed uitademen, iets drinken of een spelletje doen. Heb je vaak last van deze emotie, dan kun je ontspanningsoefeningen aan je leefstijl toevoegen.
• Bedenk hoe je kunt omgaan met gevoelens van onbegrip of minderwaardigheid. Geeft iemand jou dat gevoel? Misschien kun je op voorhand al bedenken wat je op zo’n moment gaat zeggen en speel open kaart. Wegstoppen en verbergen is nooit oplossing.
• Houd rekening met teleurstelling. Vergroot je capaciteit om met teleurstelling om te gaan, want ja, je kunt teleurgesteld worden. Maar weet: er blijven genoeg mensen over om vrienden mee te zijn. Focus op het vinden van het juiste type mensen en stel jezelf kwetsbaar op, maar niet afhankelijk.

7 tips tegen eenzaamheid

Voel jij je eenzaam? Zou je een hechtere band willen met vrienden? Of wil je jezelf uit de sleur van eenzaamheid trekken? Deze tips kunnen helpen:

1. Voorkom eenzaamheid door oude contacten aan te halen en je bestaande netwerk te onderhouden en verdiepen. Neem daarbij zelf initiatief. Is er een leuke buurvrouw die je af en toe op straat spreekt? Nodig haar uit voor een kop koffie.
2. Ga op zoek naar activiteiten. Vrijwilligerswerk, een cursus of nieuwe hobby. Niet alleen is de kans groter dat je nieuwe mensen ontmoet, je hebt ook meteen iets leuks te vertellen aan anderen en krijgt het gevoel dat je van betekenis bent voor anderen. bovendien geeft een interessante hobby afleiding, zodat je niet continu aan eenzaamheid denkt.
3. Gebruik een app. Er zijn verschillende apps om nieuwe vrienden te maken, zoals Buurtlink, MeetUp en Hey! VINA. Ook leuk: via de app Peerby kun je spullen lenen van mensen in de buurt. Zo kun je iets voor een ander betekenen en misschien raak je wel aan de praat.
4. Meld je aan voor activiteiten die worden georganiseerd voor mensen met reuma. Zo ontmoet je lotgenoten. Dat kan soms een enorme opluchting zijn en een ontspannen gevoel geven; zij kunnen zich vaak gemakkelijker inleven en maken wellicht hetzelfde mee. Met hen kun je makkelijker praten over eenzaamheid, wat reuze kan opluchten.
5. Investeer in vriendschap. Misschien een inkoppertje, maar niet iedereen met weinig contacten voelt zich alleen of eenzaam. Fijner is het om een of meerdere vrienden te hebben met wie je echt kunt lachen, praten en huilen. Focus in vriendschappen op gemeenschappelijke eigenschappen, geef jezelf bloot, verplaats je in de ander, toon respect, geef complimenten, stel vragen en blijf werken aan de basis van jullie vriendschap.
6. Ga negatieve verwachtingen van ontmoetingen tegen. Ontwikkel een actieve houding en realistische verwachtingen ten aanzien van het sluiten en onderhouden van vriendschappen. Er zijn speciale methoden ontwikkeld die hierbij kunnen helpen. Dit kun je overleggen met een reumaverpleegkundige, huisarts of psycholoog.
7. Wees eerlijk tegenover jezelf en anderen. Zijn feestjes een opgave of lukt het vanwege pijn of vermoeidheid niet om bepaalde activiteiten te doen? Je kunt ook andere dingen ondernemen om de band met vrienden te verdiepen, zoals een filmmarathon, een spelletjesavond, een boswandeling of een dagje varen.