MixCom Content

Creatieve specialisten in Design, Content en Digital

Bloedarmoede

Bloedarmoede

Bloedarmoede is geen tekort aan bloed, maar een tekort aan hemoglobine, de rode bloedkleurstof. Deze kleurstof zit opgeslagen in de rode bloedlichaampjes. De hemoglobine verbindt zich in de longen met zuurstof en zorgt zo voor het transport van zuurstof naar de cellen. Deze cellen hebben zuurstof nodig om voedsel te verbranden zodat energie vrijkomt.

Als er een tekort is aan hemoglobine is er minder aanvoer van zuurstof, waardoor er uiteindelijk te weinig energie vrij komt. Het gevolg is dat je je moe voelt, wat bleek wordt en koude handen en voeten krijgt. Ook duizeligheid, kortademigheid, oorsuizingen en hartkloppingen kunnen een gevolg zijn van bloedarmoede.

Het tekort aan hemoglobine ontstaat door ijzergebrek. We hebben namelijk ijzer nodig om hemoglobine aan te maken. Naast een ijzertekort kunnen ook andere voedingsstoffentekorten een rol spelen bij bloedarmoede. Zo kan een vitamine A tekort een ijzertekort verergeren. Maar ook tekorten aan foliumzuur, vitamine B6, vitamine B12 en koper kunnen bloedarmoede veroorzaken.

Slimme oplossingen uit je keuken 

  • Eet voeding die rijk is een ijzer. Goede ijzerleveranciers zijn vlees, peulvruchten, volkoren granen, noten, zaden, gedroogd fruit (abrikozen!) en appelstroop. 
  • Vol ijzer, maar iets alternatiever om te eten en te drinken, zijn brandnetelblaadjes en bietensap.
  • Mis je spinazie in dit rijtje? Dat klopt. De opname van ijzer uit spinazie is heel klein. Eigenlijk is de opname van ijzer uit álle plantaardige producten minder goed dan uit dierlijke producten. Eet je vegetarisch, let dan goed op je ijzerbronnen. 
  • Combineer plantaardige voeding vol ijzer met vitaminen A en C, dit bevordert de opname van ijzer. Doe bijvoorbeeld stukjes appel op je boterham met appelstroop. Of drink een vruchtenglas sap tijdens het eten. 
  • Thee verlaagt de opname van ijzer uit je voeding. Liever geen thee drinken dus als je eet. 
  • Vitamine A zit van nature alleen in dierlijke producten zoals vlees, vis, zuivel en eidooiers. Een stof die een ‘voorloper’ is van vitamine A, is bètacaroteen. Die stof zit wél in plantaardig eten, zoals wortels, koolsoorten, donkergroen gekleurde bladgroenten en geel- of oranje gekleurde vruchten. Ook deze vitamines zijn indirect verbonden aan een  betere opname van ijzer. 

Bloedarmoede

Hoe merk ik het?

  • Bleekheid.
  • Kortademigheid bij inspanning.
  • Duizeligheid.
  • Hartkloppingen

Hoe werkt het?

    Anemie betekent een te laag gehalte aan rode bloedkleurstof (hemoglobine) in het bloed. Hemoglobine zorgt voor het transport van zuurstof door het lichaam. In de longen bindt het zuurstof aan zich en in de weefsels geeft het de zuurstof weer af aan de cellen. In de kern van het hemoglobinemolecuul zitten ijzermoleculen die een belangrijke rol spelen bij het binden van de zuurstof. Hemoglobine bevindt zich in de rode bloedcellen. Deze worden geproduceerd in het beenmerg. Vooral in het bekken, de wervels en de ribben. Rode bloedcellen hebben een beperkte levensduur: na gemiddeld drie maanden worden ze afgebroken in de lever en de milt. De afbraakstoffen worden door de lever als gal uitgescheiden naar de darm. Het ijzer uit het hemoglobine wordt echter bewaard en opnieuw gebruikt bij de aanmaak van nieuwe rode bloedcellen. Het hemoglobinegehalte is niet bij iedereen gelijk. Bij vrouwen ligt het lager dan bij mannen. Bij kleine kinderen is het vaak wat lager, in de zwangerschap ook. Het is het hemoglobine dat het bloed zijn rode kleur geeft. Iemand met weinig hemoglobine heeft weinig rode bloedkleurstof en is dus bleek. Als de bloedarmoede geleidelijk ontstaat kan een mens zonder veel klachten nog lang goed functioneren.

Hoe ontstaat het?

    Er zijn veel mogelijke oorzaken voor bloedarmoede. IJzergebrek is de bekendste en komt ook het meeste voor. Als er in het lichaam onvoldoende ijzer beschikbaar is kan er niet voldoende hemoglobine worden aangemaakt en ontstaat bloedarmoede. IJzergebrek kan ontstaan doordat onvoldoende ijzer wordt opgenomen door een onvolwaardige voeding. Vaker echter door bloedverlies. Meestal is er sprake van een heel geleidelijk bloedverlies. Vrouwen hebben in hun vruchtbare levensfase iedere maand wat bloedverlies. Er kan continu een gering bloedverlies plaatsvinden vanuit het maagdarmkanaal. Het bloedverlies kan ook plaatsvinden tijdens een operatie of bij een bevalling. Ook uit een maagzweer kan een heftige bloeding ontstaan als daarin een groot bloedvat wordt aangetast. Behalve tekort aan ijzer kan ook tekort aan vitamines bloedarmoede veroorzaken. Dan zijn er nog een aantal aandoeningen die bloedarmoede tot gevolg hebben: reuma, chronische nierziekten, leukemie en een aantal erfelijke aandoeningen. De laatste, maar niet onbelangrijkste groep van veroorzakers van bloedarmoede zijn bijwerkingen van sommige medicijnen.

Hoe ga ik er zelf mee om?

    Het belangrijkste wat u zelf kunt doen is te zorgen voor een volwaardig dieet. Dat houdt in dat u gevarieerd eet, voldoende vezels gebruikt in de vorm van groente, fruit, peulvruchten en volkoren producten. Schuw dierlijke producten niet, maar beperk u ook daarin: 100 gram vlees per dag is voldoende.

Hoe gaat de arts er mee om?

    Vermoedt u aan bloedarmoede te lijden, raadpleeg dan uw arts. Met een simpel vingerprikje kan hij vaststellen of er inderdaad sprake van is. Zo ja, dan zal hij met u nagaan wat de oorzaak daarvan zou kunnen zijn: eet u wel goed? Zijn er maagdarmproblemen? Is de menstruatie erg hevig? Het verdere beleid van de arts is afhankelijk van de ernst van de bloedarmoede en van wie tegenover hem zit. Dat kan variëren van het voorschrijven van ijzertabletten en voedingssupplementen (vitamine B12 en/of foliumzuur) tot bloedtransfusies en ziekenhuisopname.

Bloedarmoede

Anemie betekent een te laag gehalte aan rode bloedkleurstof (hemoglobine) in het bloed. Hemoglobine zorgt voor het transport van zuurstof door het lichaam. In de longen bindt het zuurstof aan zich en in de weefsels geeft het de zuurstof weer af aan de cellen. In de kern van het hemoglobinemolecuul zitten ijzermoleculen, die een belangrijke rol spelen bij het binden van de zuurstof. Hemoglobine bevindt zich in de rode bloedcellen. Deze worden geproduceerd in het beenmerg, vooral in het bekken, de wervels en de ribben. Rode bloedcellen hebben een beperkte levensduur: na gemiddeld 3 maanden worden ze afgebroken in de lever en de milt. De afbraakstoffen worden door de lever als gal uitgescheiden naar de darm. Het ijzer uit het hemoglobine wordt echter bewaard en opnieuw gebruikt bij de aanmaak van nieuwe rode bloedcellen. Het hemoglobinegehalte is niet bij iedereen gelijk. Bij vrouwen ligt het tussen de 7.5 en 10 mmol/liter, bij mannen tussen de 8 en 11. Bij kleine kinderen is het vaak wat lager, in de zwangerschap ook.

Bloedarmoede

Bloedarmoede is geen tekort aan bloed, maar bijna altijd een tekort aan hemoglobine, de rode bloedkleurstof. Deze kleurstof zit opgeslagen in de rode bloedlichaampjes. De hemoglobine verbindt zich in de longen met zuurstof en zorgt zo voor het transport van zuurstof naar de cellen. Deze cellen hebben zuurstof nodig om voedsel te verbranden zodat energie vrijkomt.

Als er een tekort is aan hemoglobine is er minder aanvoer van zuurstof, waardoor er uiteindelijk te weinig energie vrij komt. Het gevolg is dat we ons moe voelen, er bleek uit zien en koude handen en voeten krijgen. Ook duizeligheid, kortademigheid, oorsuizingen en hartkloppingen kunnen een gevolg zijn van bloedarmoede.

Het tekort aan hemoglobine ontstaat door ijzergebrek. We hebben namelijk ijzer nodig om hemoglobine aan te maken.

Om te achterhalen of er sprake is van deze vorm van bloedarmoede wordt via een klein druppeltje bloed in de vinger de Hb-waarde (hemoglobine-waarde) gemeten.

Een lage Hb-waarde (bij mannen lager dan 8; bij vrouwen lager dan 7) duidt op bloedarmoede.

Er kunnen ook andere oorzaken van bloedarmoede zijn. Bijvoorbeeld een tekort aan rode bloedlichaampjes in het bloed. Dit kan gebeuren door plotseling bloedverlies, bloedende aambeien, te sterke menstruatie, bloedingen in de darm en een bloedende maagzweer. Kinderen die in een bepaalde periode snel groeien, hebben ook snel last van bloedarmoede. Ook zwangere vrouwen hebben vaak bloedarmoede; het groeiende kind maakt gebruik van het ijzer in het bloed van de moeder. Zo heeft een zwangere vrouw wel drie- tot viermaal meer ijzer nodig dan een man.

Naast een ijzertekort kunnen ook andere voedingsstoffentekorten een rol spelen bij bloedarmoede. Zo kan een vitamine A tekort een ijzertekort verergeren. Maar ook tekorten aan foliumzuur, vitamine B6, vitamine B12 en koper kunnen bloedarmoede veroorzaken.

Bij aanhoudende bloedarmoede is het belangrijk een arts te raadplegen.

Zelftest bloedarmoede

Een redelijk betrouwbare zelftest om vast te stellen of u aan bloedarmoede lijdt, is door het onderste ooglid omlaag te trekken en de binnenkant te bekijken. Is de kleur bleek in plaats van rozerood en zijn er geen adertjes te zien? Dat kan duiden op bloedarmoede. Laat het vervolgens ook door een arts vaststellen. Een juiste behandeling is namelijk afhankelijk van de oorzaak van bloedarmoede.

Zelf doen bij bloedarmoede

IJzerrijke voeding is een van de belangrijkste wijze bloedarmoede te bestrijden. Zorg ook voor een goede ademhalingstechniek waardoor de uitwisseling van zuurstof en koolzuur goed verloopt.

Voedingsadvies

Prima ijzerleveranciers uit voeding zijn: vlees, peulvruchten, volkoren granen, noten, zaden, gedroogd fruit (ongezwavelde abrikozen) en appelstroop. Zeer ijzerrijk zijn ook brandnetelblaadjes en bietensap.

Spinazie staat niet bij deze producten, terwijl iedereen dat associeert met een ijzerrijke voeding. De opname van ijzer uit spinazie is echter verwaarloosbaar klein. Feitelijk is de opname van ijzer uit álle plantaardige producten minder goed dan uit dierlijke producten. Wie vegetarisch eet, zal goed moeten letten op een ijzertekort. Combineer ijzerrijke plantaardige voeding het liefst met vitaminen A en C, omdat deze de ijzer opname bevorderen. 

Thee verlaagt de opname van ijzer uit voeding. Vitaminen A en C bevorderen juist de opname van ijzer. Om die reden kan het goed zijn bij een maaltijd (versgeperst) fruitsap te drinken.

Vitamine A komt van nature alleen voor dierlijke producten zoals vlees, vis, zuivel en eidooiers. Een voorloperstof van vitamine A is bètacaroteen (pro-vitamine A carotenoïden), die wél in plantaardige voedsel voorkomt, zoals wortels, koolsoorten, donkergroen gekleurde bladgroenten en geel- of oranjegekleurde vruchten. 

Tekort aan vitamine B12

Een wat minder vaak voorkomende oorzaak van bloedarmoede is een gebrek aan vitamine B12. Deze vitamine speelt een belangrijke rol bij de aanmaak van rode bloedlichaampjes in het beenmerg. Dit wordt hyperchrome anemie genoemd en komt veel voor bij het ouder worden omdat het maagslijmvlies minder goed functioneert.

Soms komt deze vorm van bloedarmoede voor bij veganisten, die helemaal geen dierlijke producten eten. Vitamine B12 komt namelijk alleen voor in vlees, vis, eieren en melkproducten. Aan veganisten wordt daarom geadviseerd extra vitamine B12 te gebruiken.

Voor de opname van Vitamine B12 is een stofje nodig dat in de maag wordt aangemaakt, Intrinsic Factor of IF. Vitamine B12 is de enige wateroplosbare vitamine die in het lichaam wordt opgeslagen.

Bron

AnkeilerBloedarmoede
NaamNatuurlijk & gezond
Datum©2011 Mix Media B.V., Lelystad
URLhttp://www.mixmedia.nl
ISBN978-90-75690-54-5