Redacteur Gebke Verhoeven gaat op zoek naar meer weerstand voor haar kinderen en hoopt dat in een multivitamine te vinden. Maar in veel multivitaminen blijkt meer te zitten dan alleen vitaminen en mineralen.
Het grote gesnotter bij ons thuis is eind september begonnen en zal (ben ik bang) pas eindigen als de lente er is. Tot die tijd is de Kleenex niet aan te slepen. Soms gaat het even goed, een paar weken later is het opnieuw lamlendigheid alom. Ik weet dat snotneuzen en kleine kinderen bij elkaar horen. Het is de training voor hun afweersysteem. Niet per se slecht.
Maar een beetje steun tijdens zo’n griepperiode kan volgens mij geen kwaad. Met die missie ga ik naar drogist voor een kindermulti. Volgens mij dé manier om hun weerstand op te poetsen.
Als ik in de winkel de etiketten van de potjes bekijk, schrik ik. Behalve vitamine en mineralen zit er nog een hele zwik andere ingrediënten in de tabletjes. Aspartaam bijvoorbeeld. Maar ook sucralose en fenylalanine. Vulmiddel, geleermiddel en kleurstoffen. We hebben het hier toch over gezonde kindermulti’s? Bedoeld om de gezondheid van kinderen te vergroten?
Ik kan het bijna niet geloven en pak er maar weer een andere pot bij. Opnieuw aspartaam. Ondanks mijn bedenkingen (aspartaam is toch niet goed?), neem ik drie multi’s mee, Davitamon kauwvitamine met frambozensmaak, De Sterke Beer gompastilles (allebei met aspartaam) en Optimax Kinder Multi mandarijnensmaak.
Hoe minder, hoe beter
Zijn toevoegingen in multivitaminen nodig?, vraag ik aan Gert Schuitemaker (orthomoleculair apotheker) en Philip Kielman (apotheker en onderzoeker). Hun boodschap is helder: Zorg dat je een multivitamine kiest met zo weinig mogelijk toevoegingen. En verder: Om sommige stoffen zoals vulmiddel kun je niet heen. Dat zorgt ervoor dat alles bij elkaar blijft kleven en dat je er een tablet van kunt maken.
Maar de basisregel is dat hoe minder er (naast de vitaminen en mineralen) op het etiket staat, hoe beter. Voor een kindervitaminen geldt dat nog meer. “Het systeem van een kind is veel kwetsbaarder dan van een volwassene, omdat het nog in ontwikkeling is. Hun lichaam moet bovendien nog een levenlang mee. Dus zorg voor zo weinig mogelijk belasting in de vorm van chemische toevoegingen”, aldus Schuitemaker. “Daarbij wordt het hele effect van een multi tenietgedaan als er chemische zoet- en kleurstoffen inzitten”, vult Kielman aan. “Daarmee belast je de weerstand juist extra.”
Oermens
Is het eigenlijk belangrijk de weerstand van de kinderen te versterken met een multi? De twee apothekers zetten daar hun vraagtekens bij. Kielman vindt dat ik vooral aan onze leefstijl moet denken: “Eten de kinderen wel gezond? Veel groente. Veel fruit. Komt er veel kant-en-klaar op tafel? Eten ze vaak uit de magnetron? En waarom zou je bij verkoudheid voor multivitamine gaan en niet voor echinacea of een vlierbessenpreparaat?”
Schuitemaker zou er wel voor kiezen gericht het immuunsysteem te ondersteunen met supplementen. “Ons lijf is gemaakt om vis te eten, maar hoe vaak komt dat nog op je bord? Daarom adviseer ik voor de weerstand en hersenontwikkeling van kinderen visolie. Verder vind ik extra vitamine D belangrijk. Juist voor de weerstand. Steeds meer onderzoeken laten zien dat vitamine D een sleutelrol speelt binnen ons immuunsysteem en dan vooral in het aanpakken van sluimerende ontstekingen die op den duur ouderdomsziektes kunnen veroorzaken. Tenslotte: extra vitamine C. En niet zo’n beetje ook.”
Daar is Kielman het mee eens: “Waarschijnlijk heeft de mens in de oertijd zelf vitamine C kunnen aanmaken net zoals veel dieren dat nog steeds kunnen. Dit vermogen is de mens kwijtgeraakt en daardoor zouden we een chronisch tekort opbouwen. Daar kun je niet tegenop met sinaasappelen eten.”
Bovendien stelt hij dat de sinaasappel van tegenwoordig relatief weinig vitamine C bevat. “Door de intensieve landbouw is de bodem dusdanig uitgeput dat er in ons eten veel minder waardevolle voedingsstoffen zitten. Dus aanvulling met vitamine C is raadzaam.”
Neem gewoon suiker
Waarom stoppen vitaminenfabrikanten zoals Davitamon of De Sterke Beer aspartaam in hun preparaten? Volgens Schuitemaker staat het gebruik van aspartaam in het reguliere circuit helemaal niet ter discussie. “Alles beter dan suiker is de gedachte: suiker is immers slecht voor de tanden. Aspartaam wordt als ‘veilig’ beschouwd. Maar neurontoxicologen denken daar vaak anders over. Als je een tablet toch wilt zoeten, neem dan gewoon suiker.” (Op het etiket wordt suiker ook wel aangeduid als sucrose. Let op: sucralose is een chemische zoetstof, red).
Volgens Anita Lenssinck van Santesa BV, het bedrijf dat De Sterke Beer maakt, is de keuze voor kunstmatige zoetstoffen in hun multivitamine echter een zeer bewuste. “We willen een product maken dat zo toegankelijk mogelijk is voor kinderen. Vandaar dat we de gummies op de markt hebben gebracht: die smaken en zien er uit als berensnoepjes. En dat werkt. Als ik mijn kinderen zo’n multivitaminen vergeet te geven, dan vragen ze er zelf om. Zo lekker smaken ze.” Om te voorkomen dat kinderen deze multivitaminen voor snoepgoed aanzien en de hele pot leeg eten, heeft het bedrijf er een kindveilige sluiting opgemaakt.
Maar hoe zit het met aspartaam, die zoetstof is toch omstreden? Lenssinck: “Het ligt er maar net aan hoeveel je er van binnen krijgt, in De Sterke Beer zit een minimale hoeveelheid. Dat kan echt geen kwaad.”
Ook Cynthia van Hassel van Davitamon is van mening dat de keuze voor zoetstoffen bewust en veilig is. “Aspartaam is een veilige zoetstof, maar het wordt regelmatig in verband gebracht met ernstige aandoeningen. Hoewel deze uitlatingen vrijwel altijd zijn terug te voeren op onzorgvuldig onderzoek of onterechte conclusies, hebben we in enkele producten besloten aspartaam te vervangen door sucralose.”
Maar moeten vitaminen zo zoet smaken als een snoepje? Van Hassel: “Er gaat suiker of zoetstoffen in de vitaminesupplementen, zodat het voor een ouder makkelijker is een aanvulling te geven op de voeding. Maar dat maakt multivitamine nog geen snoepjes. Het zijn serieuze producten. Je mag er maar een beperkte hoeveelheid per dag van innemen.”
Geen snoepje
Een multi die er ingaat als snoepgoed, moeten we dat willen? “Geef de industrie niet de schuld voor deze ontwikkeling, maar de ouders”, vindt Kielman. “Ouders willen dat zo’n multi er makkelijk ingaat. Het beste is als het kind zelf om ‘zo’n snoepje’ vraagt. En dus is smaak en vorm belangrijk. En ja, daarom gaan er kleurstoffen in en zoetstoffen, plus een spulletje om het tabletje te laten glanzen of er een leuk figuurtje van maakt. De industrie springt in op een vraag die bij consumenten leeft.”
“Misschien zouden we ons beter moeten afvragen waarom een multivitamine moet smaken als een snoepje”, werpt Schuitemaker tegen. “Multivitaminen zijn geen snoepjes. En door ze te laten smaken als snoep, creëer je bij kinderen de illusie dat snoep gezond is. Een fundamentele fout. Daarbij zijn er ook andere manieren om een multivitamine naar binnen te krijgen als die niet lekker smaakt. Fijnmaken bijvoorbeeld en het door de yoghurt doen.”
Optimax weigert van haar Kinder Multi een snoepje te maken. Nanning van der Wal legt uit: “Optimax is van oudsher een groothandel in natuurproducten, vanuit die filosofie zijn we vitaminen gaan ontwikkelen. In onze vitamine zitten daarom alleen natuurlijke of natuuridentieke voedingstoffen. Daar vallen geen chemische zoetstoffen of andere kunstmatige toevoegingen onder. Een ander uitgangspunt dus dan die van onze concurrenten, die hun kindermultivitamine vooral lekker willen laten smaken. Maar een multi is geen snoepje. Misschien blijkt inderdaad over tien jaar dat die chemische zoetstoffen niet zo slecht te zijn. Maar bij Optimax nemen wij liever het zekere voor het onzekere. Het gaat hier immers om een gezondheidsproduct.”
Van der Wal merkt op dat het in de vitamine-industrie al beter is geworden wat betreft het gebruik van kunstmatige zoetstoffen. “Er geldt nu een leeftijdslimiet; er mogen pas zoetstoffen gebruikt worden in preparaten voor kinderen van drie jaar en ouder. Tot 2006 bestond dat niet. Zuigelingen, baby’s en jongere peuters kregen precies hetzelfde binnen als grotere kinderen. De Keuringsdienst van Waren is indertijd enorm geschrokken van de hoeveelheid zoetstoffen die jonge kinderen binnenkrijgen. De voorspelling luidt dat die inname de komende jaren zal toenemen. Vandaar dat die leeftijdsbegrenzing is gekomen voor vitamines. Maar ik vraag me af of die strikt genoeg is.”
Mijn keuze
Voor de volledigheid moet ik zeggen dat niet in alle Davitamon multivitaminen voor kinderen aspartaam zat, maar wel altijd kunstmatige zoetstoffen. Het enige merk dat bij mijn drogist in het schap staat zonder kunstmatige zoetstoffen, is Optimax Kinder Multi. Zover ik als leek het etiket kan ontcijferen, lijken de ingrediënten het meest natuurlijk. Geen rare E-nummers. Geen kleurstoffen.
Omdat ik te veel onheilspellende berichten heb gehoord over aspartaam, kies ik voor Optimax voor mijn kinderen. Dat aspartaam slecht is, is niet keihard bewezen. Maar ik loop liever geen risico.
Dochterlief slikt de multi’s braaf en vindt ze zelfs lekker. Bij mijn zoon krijg ik Optimax niet naar binnen. Vies, vindt hij het. Geen yoghurt die de smaak kan verdoezelen.
En werkt het … de groene snot zijn al weer terug van weggeweest. Binnenkort ga ik daarom maar aan de slag met het orthomoleculaire weerstandsadvies.
P.S. Na het schrijven van dit artikel stuurde Optimax een pot Kinder Multi’s in aardbeiensmaak toe met natuurlijk zoet, die er bij zoonlief wel goed inging.
Meer over vitamine
- Er zijn, naast de vitaminen die in het artikel worden genoemd, meer merken die geen onnatuurlijke zoetstoffen in hun producten gebruiken. Bijvoorbeeld Orthica, Springfield en Plantina.
- Als zoetstoffen wordt in vitamine ook vaak xylitol en sorbitol gebruikt, dat zijn natuurlijke zoetstoffen.
- In vitaminen zitten enorme prijsverschillen. “Belangrijk is niet alleen om een veilige, maar ook om een kwalitatief goede multi te slikken” vindt apotheker Philip Kielman. “Die van prijsvechters als ’t Kruidvat zijn echt niet hetzelfde als die van Orthica. In de duurdere preparaten zitten vaak organische mineralen. Vanwege de celstructuur kan het lichaam ze beter opnemen. Je hebt dus meer profijt van deze mineralen. Of mineralen organisch (bijvoorbeeld citraat of gluconaat) of anorganisch (bijvoorbeeld oxide of carbonaat) zijn, is terug te lezen op het etiket.”
Weerstandsadvies
Het weerstandsadvies voor kinderen ziet er volgens orthomoleculair apotheker Gert Schuitemaker als volgt uit (let op; reguliere artsen adviseren dus een lagere dosering). Slik naast een multivitamine voor kinderen:
- Vitamine D (ook in de zomer)
1-4 jaar: 1000 Internationale Eenheden per dag
4-12 jaar: 1000-2000 Internationale Eenheden per dag
12+: 2000 Internationale Eenheden per dag
- Vitamine C (onderhoudsdosering, dus niet in acute gevallen)
1-2 jaar: 100 milligram per dag
3-6 jaar: 500 milligram per dag
6-12 jaar: 1000 milligram per dag
12+: 3000 milligram per dag
- Visolie:
Voor alle leeftijden: 300 milligram per dag