Je wilt er mooi, fris en verzorgd uitzien. Maar ten koste van wat? Mogen er stoffen in je crème en douchegel zitten die je hormoonhuishouding verstoren? Voor iedereen die een echte natuurlijke schoonheid wil zijn met echt schone producten, zetten wij de feiten over natuurlijke cosmetica op een rij. En: kies in vijf stappen voor gezonde cosmetica.
Zure melk, zure lippenstift
Een krop sla verlept, melk gaat zuur ruiken en kaas beschimmelt als je het te lang laat liggen. Maar met je potje crème of een lippenstift gebeurt eigenlijk niets als je ze maandenlang bewaart. Schijn bedriegt! Ook huidverzorgings- en make-upproducten hebben een houdbaarheidslimiet. Gebruik je het product langer dan de houdbaarheidstermijn, dan kunnen schimmels en bacteriën de overhand krijgen in het product, die vervolgens kunnen leiden tot huidproblemen.
Ruim je toilettas op
Op elk verzorgings- en make-upproduct vind je het houdbaarheidssymbool van een potje met open deksel en een M erbij. Bij deze M staat het aantal maanden vermeld dat het product veilig te gebruiken is na opening; 6M staat bijvoorbeeld voor zes maanden, 12M voor twaalf maanden. Af en toe kritisch je toilettas en badkamerkast doorlopen op te lang bewaarde producten is geen overbodige luxe. Wellicht is het meteen een mooi moment om crèmes en make-up met verdachte stoffen (zie het kader ‘Liever niet’) te vervangen door betere producten.
Doe niet als Roy Donders!
Frisse oksels door de deodorant, je haar in model met flink wat haarlak. Het klinkt onschuldig, maar door al ons gespuit en gespray komen vluchtige organische stoffen (VOS) in de lucht terecht. Deze drijfgassen en oplosmiddelen zijn medeverantwoordelijk voor smogvorming: vervuilde lucht die als een mist over stad en land kan liggen. Smog kan leiden tot klachten aan de luchtwegen. Maar liefst 6,5 procent van de totale uitstoot van VOS in Nederland komt van verzorgingsproducten. Kies daarom voor een deodorantroller of -stick en haarlak in een mechanische verstuiver (een pompje). Wie o wie vertelt dit Roy Donders?
Zijn parabenen wel of niet veilig?
Welles, nietes, euh … Welles, nietes!
Producten als shampoo, make-up, dagcrème en haarstylingproducten hebben één ding gemeen: ze bevatten vaak een hoop chemische stoffen die ervoor zorgen dat ze lekker smeren, flink schuimen, heerlijk ruiken en lang houdbaar zijn. Voor dit laatste zorgen parabenen, die ervan verdacht worden een hormoonverstorende werking in ons lichaam te hebben. Maar als dit zo is, zouden deze stoffen dan niet verboden zijn?
Volgens de WECF (Women in Europe for a Common Future, een netwerk van ruim 150 vrouwen- en milieuorganisaties) ligt het niet zo simpel. Zij stelt dat de ongerustheid bij wetenschappers over het gebruik van hormoonverstorende stoffen in alledaagse producten groeit, maar dat de lobby van de chemische industrie op volle toeren draait om wetgeving tegen te houden.
Brief van ongeruste wetenschappers
Al in 2013 schreef een groep van negentig ongeruste wetenschappers een gezamenlijke brief (de Verklaring van Berlaymont) waarin zij hun zorgen uitten over de toename van hormoongerelateerde ziekten zoals borstkanker, schildklierkanker en niet indalende zaadballen en het groeiende bewijs dat er een relatie is met hormoonverstorende stoffen. Zij riepen in deze brief Europa op om met goede regels te komen.
Onder deze wetenschappers zijn ook Nederlandse onderzoekers, zoals Juliette Legler, hoogleraar Toxicologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Zij was betrokken bij het Obelix-onderzoek, dat uitwees dat prenatale blootstelling aan hormoonverstorende stoffen op latere leeftijd leidt tot gewichtstoename. Bij de hormoonverstorende stof bisfenol A trad dit effect al op bij een inname die vijftien keer lager ligt dan nu is toegestaan.
In 2013 publiceerden ook de Wereldgezondheidsorganisatie en de United Nations Environment Programme een update van het wetenschappelijke bewijs over hormoonverstorende stoffen. Ook zij vinden dat er reden is tot zorg. Zij melden een zichtbare toename van vruchtbaarheidsproblemen onder jonge mannen en een toename van hormoongerelateerde vormen van kanker zoals borst-, eierstok- en prostaatkanker.
Deze twee roepen op tot het nemen van maatregelen. Maar dat lukt niet … Waarom? Volgens de betrokkenen worden maatregelen tegengehouden door de enorme economische belangen van de producenten die deze hormoonverstorende stoffen gebruiken.
Feit: EDC’s – Voor hormoonverstorende stoffen wordt vaak de Engelse afkorting EDC’s gebruikt, wat staat voor ‘endocrine disrupting compounds’.
Stappenplan voor een groene badkamer en toilettas
Vind je het moeilijk om te kiezen voor gezonde cosmetica tussen al die glimmende potjes en tubes? Valt reuze mee. We presenteren een vijfstappenplan waarmee iedereen makkelijk kan kiezen voor gezonde, natuurlijke cosmetica.
Stap 1 – Kijk in je spiegel
Laten we eerlijk zijn, bijna alle verzorgings- en make-upproducten zijn (overbodige) luxe. Natuurlijk, ze laten je lekker ruiken, geven je wangen kleur of voorkomen dat je haar verandert in een pluizenbol, maar heb je ze écht elke dag nodig? Kies bewust voor crèmes, lotions, make-up en haarproducten. Smeer niet omdat je dat volgens bepaalde commercials écht moet doen.
Stap 2 – Heb je een eerlijk merk in handen?
De makkelijkste manier om voor een veilig product te kiezen, is door een crème, shampoo of tandpasta te kopen van een merk dat vanuit overtuiging kiest voor natuurlijke cosmetica. Er zijn genoeg merken die al tientallen jaren natuurcosmetica maken met respect voor het milieu en de gezondheid van hun klanten.
Stap 3 – Waar koop je?
Flauwe vraag – maar in welke winkel koop je je producten? Er zijn genoeg winkels in Nederland die goede natuurcosmetica verkopen, in die winkels hoef je jezelf minder te vermoeien met het lezen van de ingrediëntenlijst. Wie daarom boodschappen doet bij EkoPlaza, de Natuurwinkel, G&W gezondheidswinkel, De Tuinen of Gooodyfooods, shopt sowieso met meer liefde voor de natuur.
Stap 4 – Heeft het product een keurmerk?
Check altijd of het product een onafhankelijk keurmerk voor natuurcosmetica draagt, zoals het keurmerk NATRUE, BDiH, Ecocert en COSMOS-standard. [Ferdi-Marije is het mogelijk deze vier keurmerken als logo af te beelden? Als woord zeggen me niet zoveel – graag jullie mening]
Let op: tegenwoordig maken veel fabrikanten naast hun reguliere producten ook een lijn met producten die alleen natuurlijke ingrediënten bevatten. Vaak is dit vooral een marketingtruc!
Stap 5 – Check de ingrediënten
Kies je een product zonder keurmerk voor natuurcosmetica? Probeer dan in elk geval hormoonverstorende stoffen te vermijden. De volgende stofnamen zijn ingrediënten die verdacht worden van een hormoonverstorende werking:
– butylparabenen
– propylparabenen
– synthetische uv-filters zoals benzofenon-3 (oxybenzon), 3-benzylideenkamfer, 4- methylbenzylideenkamfer (4-MBC), 4,4-dihydoxybenzofenon, benzofenon en ethylhexylmethoxycinnamaat.
– benzofenon-1, benzofenon-2 en ethyl-4-aminobenzoaat.
– DEP (diethylftalaat)
– kunstmatige geurstoffen
– PEG (polyethyleenglycol en polyetherglycol)
– paraffine en andere van aardolie afgeleide producten zoals siliconen
– sodium lauryl sulphate en/of sodium laureth sulfate (bij het productieproces van deze stof ontstaat het bijproduct 1,3-dioxane, een mogelijk kankerverwekkende stof)
– triclosan
Let op! Dit lijstje is (helaas) niet volledig, maar geeft een goede, eerste houvast.
Feit: Verboden in Denemarken
De Deense regering besloot al in 2011 dat de conserveringsmiddelen propylparabeen en butylparabeen niet meer gebruikt mogen worden in huidverzorgingsproducten voor baby’s en kinderen jonger dan drie jaar.
Doen!
Door je smeer-, spray- en schuimgewoonten aan te passen, kun je je dagelijkse portie hormoonverstorende stoffen aanzienlijk verminderen:
– Minder is meer; is zo vaak smeren met crème echt nodig of is het een gewoonte?
– Droge huid? Gebruik een plantaardige olie (bijvoorbeeld amandel-, rozen- of olijfolie) om je huid te verzorgen.
– Kies voor een blok (natuur)zeep om je te wassen; door de vaste samenstelling zijn er geen conserveringsmiddelen nodig.
Onderzoek
De Franse organisatie Générations Futures onderzocht aan de hand van haaranalyse de blootstelling van vrouwen aan hormoonverstorende chemicaliën (EDC’s). Een onafhankelijk onderzoekslaboratorium voerde het onderzoek uit bij vrouwen van vruchtbare leeftijd die in het stedelijke gebied van Parijs wonen. Stukjes haar van 29 vrouwen werden getest op 64 chemicaliën die vermoedelijk hormoonverstorende eigenschappen hebben. Gemiddeld werden 21 verschillende EDC’s gevonden in het haar van elke vrouw, waaronder negentien hormoonverstorende pesticiden.
Bron: wecf.nl
Een potje vol plastic
Twee jaar geleden trokken verschillende milieuorganisaties aan de bel. In veel shampoos, douchegels, tandpasta’s, scrubs, lipsticks en crèmes die we dagelijks gebruiken, bleken plastic deeltjes (microbeads) te zitten, bijvoorbeeld omdat ze zo lekker schuren of je haar verstevigen. Naast dat deze plastic deeltjes slecht zijn voor het milieu, kunnen ze ook hormoonverstorende weekmakers bevatten. Inmiddels hebben verschillende merken beloofd microbeads uit hun producten te halen. Maar voor het zover is, kan het geen kwaad zelf alert te zijn op microbeads.
Aan jouw lijf geen plastic?
Volg deze tips:
– Op www.noordzee.nl/campagnes/microplastics vind je overzichten van producten met én zonder plastic als ingrediënt.
– Check de ingrediëntendeclaratie op de verpakking van je verzorgingsproducten. Polyethyleen (PE), polypropyleen (PP) of polyethyleentereftalaat (PET), polymethylmethacrylaat (PMMA) en nylon-12 zijn allemaal plastics (microbeads).
– Download the app Beat the Microbead, waarmee je kunt scannen of verzorgingsproducten microplastics bevatten.