Hoesten is in feite geen ziekte. Het is een reactie van het lichaam op een irriterende stof in de keel of de in de luchtwegen. Normaal verwijderen de trilhaartjes in de bovenste luchtwegen slijm en indringers, zoals stof, naar de keelholte. Maar als er te veel slijm is, kan dit worden weggehoest.

Een hoestreflex is krachtig; met 120 tot 160 kilometer per uur wordt lucht naar buiten geperst. Bijvoorbeeld als er een hap eten in de luchtpijp schiet. En zo hard worden dus ook bacteriën uitgehoest en rondgestrooid.

Hoesten kan ook een symptoom zijn van een ziekte; het toont dat er iets mis is in de luchtwegen. Dat is het geval bij hoesten bij een verkoudheid; het snot kan in de luchtwegen terechtkomen.

Er zijn in principe twee soorten hoest: een vastzittende hoest en een droge prikkelhoest, ook wel een kriebelhoest genoemd.

Droge hoest en kriebelhoest

Bij een droge hoest komt geen slijm omhoog. De hoest heeft dus geen ‘nut’ en de oorzaak is vaak niet duidelijk. Een droge hoest kan zorgen voor aanhoudende hoestbuien, ook ‘s nachts.

Een kriebelhoest is een reactie op het geïrriteerde slijmvlies van de luchtpijp. Deze irritatie kan ontstaan door roken, een rokerige ruimte, of een gebrek aan frisse lucht.

Door een droge hoest of kriebelhoest, raken de slijmvliezen geïrriteerd.

Vastzittende hoest

Een hoest die vastzit op de borst, is meestal het gevolg van een virale of een bacteriële infectie. Bij deze hoest wordt het slijm, dat in de luchtwegen zit opgehoest, zodat het taaie slijm en ziektekiemen uit de luchtwegen verwijderd worden. De ademhaling wordt zo iets beter.

Zelf doen bij hoest

Houd bij een droge hoest de slijmvliezen van de keel soepel door veel te drinken, rokerige ruimtes te vermijden en (wie rookt) te stoppen met roken. Ook frisse lucht helpt, ga dagelijks wandelen of fietsen. Omdat hoest vaak komt door een verkoudheid of bijholteontsteking, is het ook van belang te zorgen voor voldoende rust en een goede weerstand.

Probeer bij een vastzittende hoest het ophoesten van het slijm te stimuleren door een slijmoplossend geneesmiddel. En, hoewel het voor de hand ligt, hoest! Wie het hoesten probeert te voorkomen door te schrapen of te kuchen, kan ervoor zorgen dat bacteriën de longen inschieten. Hierdoor kan een chronische ontsteking ontstaan.

Raadpleeg de dokter als het hoesten aanhoudt of erg pijnlijk is. Doe dit zeker als bij het hoesten bloed of roestkleurig slijm meekomt.

Voedingsadvies

Laat zuivel staan omdat dit de slijmvorming bevordert. Zure melkproducten, zoals karnemelk, yoghurt en kwark kunnen wel. Kies vitamine- en mineraalrijk voedsel. Vooral vitamine C is belangrijk (fruit, groente en aardappelen). Eet ook salades met bijvoorbeeld een beetje mierikswortel, waterkers, tuinkers en Oost-Indische kers. En drink kruidenthee (anijs, bevernel, eucalyptus, tijm en guldenroede), gezoet met wat honing.

Rokershoest

Zowel de luchtpijp als de kleinere luchtwegen (bronchiën) zijn aan de binnenkant bekleed met slijmvlies, met daarop talloze trilhaartjes. Deze trilhaartjes fungeren als een soort lopende band: ze transporteren slijm en binnengedrongen stofdeeltjes naar de keelholte en houden zo de luchtwegen schoon. Onder invloed van sigarettenrook komt dit mechanisme vrijwel tot stilstand, waardoor er slijm in de luchtwegen achterblijft. Dit veroorzaakt een vervelende hoestprikkel, de zogenaamde rokershoest.

Een roker die net is gestopt, zal vaak de eerste tijd meer hoesten. Dat komt omdat de trilhaartjes in de luchtpijp weer in beweging komen en slijm en andere ongerechtigheden naar buiten werken. De schoonmaak komt dus weer op gang en het vuil komt eruit. Dat irriteert de keelholte en wekt een hoestprikkel op. Na een tijd wordt het hoesten vanzelf minder. 

Zie ook: Astma, COPD, Weerstand