“De roos is voor mij echt de koningin der bloemen”

In de reguliere bloementeelt worden rozen tig keer bespoten voordat ze bij jou in een vaas op tafel staan. Biodynamische rozenteler Martijn Vis teelt op natuurlijke, organische wijze gezonde rozen die net zo prachtig zijn. Hoe krijgt hij dat voor elkaar?
 

We stappen binnen bij Rozen & Radijs en staan meteen midden in de winkel. Het is een komen en gaan van klanten uit de omgeving. In de winkel staan niet alleen de rozen waarvoor fotograaf Gijs en ik de kwekerij bezoeken, maar ook een flink assortiment van andere planten, bloemen, groenten en biologische producten.
Martijn schudt ons enthousiast de hand en we nemen plaats achter in de winkel. Door de glazen muur waar we naast zitten hebben we prachtig uitzicht op één van zijn twee rozenkassen. Kippen scharrelend tussen de bedden met rozen. “Die zorgen ervoor dat de grond omgewoeld wordt en laten natuurlijk wat mest achter”, vertelt Martijn. “De kippen zorgen echter ook voor muizen, dus we hebben nu ook katten rondlopen in de kas om die weer tegen te gaan.”

Van vader op zoon

Rozen & Radijs is van oorsprong een familiebedrijf, gestart door de grootvader van Martijn. Nadat zijn vader het bedrijf jarenlang heeft gerund, heeft Martijn er nu als derde generatie de touwtjes in handen. “Mijn broer ging leren en ik stroomde door in het bedrijf. Soms denk ik wel: zou ik niet eens iets anders willen doen? Had ik niet ergens voor moeten studeren? Maar ik haal nog altijd veel voldoening uit het telen van de rozen.” Hij licht meteen toe waarom: “Voor mij is de roos echt ‘de koningin der bloemen’. Het rijmpje ‘Ben je boos, pluk een roos’ vind ik heel treffend. Zodra je een roos ruikt, ga je namelijk glimlachen, het geeft ontspanning. Bovendien hebben rozenblaadjes een geneeskrachtige werking. Het is zo’n bijzondere bloem.”

Terug naar de natuur

Het leven met de natuur herinnert Martijn zich van zijn grootvader: “Mijn opa was een echt natuurmens. Voor de koffiepauze zette hij een mollenval uit en daarna had hij hem al gevangen. Mollen vangen is echt een kunst, daarvoor moet je de natuur goed kunnen begrijpen. In de generatie van mijn vader was het één zijn met de natuur daarentegen minder vanzelfsprekend. In die periode werd het heel normaal om chemische bestrijdingsmiddelen te gebruiken. Dat was echt iets van die generatie.”
“Zelf ging ik eerst verder op de weg van mijn vader, maar vier jaar geleden kwam ik steeds meer tot het besef dat het systeem van regulier telen met chemische middelen niet meer werkte. Als bijvoorbeeld een ziekte de rozen trof, spoot ik dat weg. De chemische, onnatuurlijke middelen die je daarvoor gebruikt zijn niet alleen slecht voor de omgeving, maar ook voor de rozen. Ik ontwikkelde een steeds zwakker product dat op lange termijn niet meer zou voldoen. Chemische middelen doden immers niet alleen de zieke, maar ook de gezonde delen van de roos.” Filosoferend zet hij uiteen: “Misschien was de vorige generatie wel nodig om het besef te krijgen dat het anders moet. Dertig jaar geleden waren er nog zo’n tweehonderd reguliere rozentelers in de omgeving van Aalsmeer en Burgerveen. Er zijn er nu nog maar twee à drie over. Dat zegt toch wel genoeg, lijkt me. Bovendien is het nergens voor nodig, zonder die chemische middelen heb ik een prachtig product.”

Verrukkelijke geur

Dat Martijn prachtige rozen teelt kunnen we direct bevestigen. We lopen door de kas en zien rozen in allerlei soorten, kleuren en maten, voor ieder wat wils. Zo heeft hij een roos staan die geteeld wordt om zijn geur en eetbare rozen staan op de planning. We lopen tussen de bedden door en we treffen het: de geurende rozen staan vol in bloei. Martijn plukt er één en laat me ruiken. En jawel, er verschijnt automatisch een glimlach op mijn lippen. Wat een verrukkelijke geur. Martijn staat met de bloem in zijn handen. “Ik kan het nooit over mijn hart verkrijgen om zo’n mooie bloem op de grond te gooien, ik neem hem mee, hoor.”
Al lopende vertelt Martijn verder over zijn keuze om op natuurlijke wijze te telen: “Niet alleen werkt het gebruik van chemische middelen verwoestend, het pakt ook alleen het gevolg aan in plaats van de oorzaak van problemen. Dit is een continue leerschool, want ik krijg regelmatig te maken met problemen in de kas, zoals ziektes. Oplossingen vind ik door te experimenteren of experts te vragen naar hun idee. Sommige van hen zie ik echt als mijn leermeesters.”

Op zoek naar de oorzaak

Hij wijst naar een gedeelte in de kas waar eerder wolluis zat. Het ene bed had wel wolluis, het bed ernaast niet. Hij wisselde de bedden van de planten en de wolluis verplaatste niet mee. Zo ontdekte hij dat er iets mis was met de energie op dat punt. “Als een experiment uiteindelijk de oorzaak aanpakt, ben ik echt zo blij als een kind. Ik ben er nog niet, ik ben hier ook pas vier jaar mee bezig, maar ik ga voor mijn gevoel echt de goede kant op.” Ik ben ook gestopt met het verwijderen van onkruid. Mijn vader kan zich daar weleens aan storen. Als hij langskomt en zijn oog valt erop, zegt hij: ‘Haal dat onkruid toch weg, dan zien de bedden er veel minder rommelig uit.’ Dat zie ik zelf natuurlijk ook wel, maar onkruid zorgt ook voor energie in de bodem.” Als Gijs vraagt of het onkruid juist niet ook voeding aan de bodem onttrekt, beargumenteert Martijn direct: “De voeding van de rozen komt niet alleen uit de bodem, maar ook van bovenaf. Daardoor blijft dat prima in balans.”

Luisteren naar de natuur

Ik vraag Martijn hoe hij bepaalt welke middelen hij wanneer inzet voor de rozen. Hij somt een lijst middelen op, zoals gerevitaliseerd water, gefermenteerde, organische bemesting en compost van eigen organisch afval. Bescheiden vertelt hij dat hij communiceert met zijn rozen door middel van wichelroedes: “Ik zoek vanuit mijn hart verbinding met de natuur en daar probeer ik naar te luisteren. Vanuit je hart werken vraagt een andere manier van denken. Op school leren we immers allemaal juist vanuit ratio te denken en te handelen. Door op een ander niveau te communiceren met de rozen krijg ik door wat hun behoefte is, dat kan echt tot in detail zijn. Waar ik me echt over verbaas, is hoe weinig de rozen eigenlijk nodig hebben. Ik heb bijvoorbeeld tanks vol staan met gefermenteerde bemesting, maar daar hebben ze maar heel weinig behoefte aan!” De roos heeft een groeiperiode van zes weken. Daglicht en warmte zijn heel belangrijk voor de groei van de rozen, daarom staan ze ook in de kas. Waar regulier het hele jaar door rozen worden geteeld, is dat in de kassen van Martijn niet het geval. Ongeveer tot en met oktober kunnen de rozen natuurlijk groeien in de kas, daarna worden onze Nederlandse dagen te kort en te koud. Martijn last dan een winterstop in van drie tot vier maanden. “Die periode zorgt er juist voor dat er weer natuurlijke energie wordt opgebouwd in de grond. In de eerste rozen van het jaar voel ik die kracht er gewoon in zitten. Je moet de natuur ook af en toe rust gunnen. Bovendien bespaar ik veel kosten door geen onnatuurlijke energie op te wekken voor de rozen. Ik kan dus niet exact benoemen in welke week er weer rozen zijn, dat hangt af van de natuurlijke elementen.”

Klassieke muziek uit de speakers

Gedurende onze hele wandeling door de kas klinkt er klassieke muziek in onze oren. Ik word er rustig van. Martijn vertelt: “Als je kinderen hebt, weet je dat als je als ouder vervelend bent, je kinderen dat overnemen. Rozen doen dat ook: ze spiegelen energieën en stralingen uit de omgeving. Eén van de positieve energieën die ik inzet is het draaien van klassieke muziek in de kas.”
“De werking van klassieke muziek in de natuur vindt zijn oorsprong in de ‘reeks van Fibonacci’. Instrumentale stukken, en dan met name composities van Johann Sebastian Bach, hebben het beste effect op de rozen. Uiteraard heb ik daarmee geëxperimenteerd”, zegt Martijn. Glimlachend vervolgt hij: “Mijn muziekinstallatie is op dit moment alleen stuk, dus nu heb ik Radio 4 opstaan. Maar het journaal heeft toch maar weinig positieve invloed, hoor!”

Rozenteler Martijn Vis woont met zijn vrouw en kinderen naast de kassen van Rozen & Radijs in Burgerveen. Martijn teelt op biodynamische wijze rozen vanuit een holistische visie. www.rozenenradijs.nl